TOKİ 2022 (SKP) 250 Bin Konut Projesi ve Banka Kredisinin Karşılaştırılması

0
698

TOKİ 2022 yılı Sosyal Konut Projesi kapsamındaki incelemeyi İstanbul için geçerli fiyatlar çerçevesinde (Başakşehir örneği) yapıyoruz. TOKİ ile ilgili bilgileri, TOKİ sitesinden ve/veya Bakan Kurum’un Eylül 2022 tarihli ifadelerinden alıyoruz.

TOKİ açıklamasına göre bu projedeki 3+1 brüt 105 metrekare olan bir konut 1.583.400 TL’ye satılırken, devlet, tutarın bir kısmını sübvanse ederek, 950.000 TL olarak ilk hesaplamaları yaptırmakta .

Nitekim piyasa araştırması yaptığınızda sadece kura hakkını 500.000-900.000 TL’ye satanlardan başlayarak 900.000 TL karşılığında hakkını satan ve üzerinde henüz taksit ödemesi başlamamış 180 ay 5200 TL sabit ödemeli evlerle de karşılaşıyorsunuz.

toki hak satışı yasal mı?

Toki ve Bakan, bu konunun yasak olduğunu ifade ediyor. İnternet ilan sitelerinde ise hak satışı vs gibi konular mevcut. Bunun yasal altyapısından emin olmamakla beraber NOTER üzerinden ödemeleri devredebildikleri gibi bir satıştan bahsediliyor. Konuyu hukukçular daha iyi bilir. Ancak bu şekilde satışlar ilan sitelerinde görülmekte.

Eğer peşin ödeme yapabilecek 900.000 TL civarında birikiminiz varsa zaten elbette çok daha iyi projeler ve alım imkanları bulabilirsiniz.

Bu proje kimlere hitap ediyor?

Proje 100.000’lerce TL birikimi/peşinatı olmayan, şuan 20.000 TL ev taksiti ödeyemeyecek olan, hiçbir evi olmayanlara hitap ediyor. İstanbul için en büyük metrekarede belirlenen konut tipindeki bir konutun, 95.000 TL kredi peşinatı kullanılmak suretiyle banka vb. herhangi bir yöntemle alınabilmesi söz konusu görünmüyor.

Bize sorarsanız; evde birden fazla asgari ücret ve üzerinde alan kişi bulunması (proje şartlarındaki gelir üst sınırına yaklaşan bir geliriniz ve/veya hane halkı gelirleriniz varsa zaten ödeme sorunu daha az yaşanır) gerekiyor. Zira en iyi ihtimalle ev teslimine kadar hem kira hem TOKİ ödemeniz olacak. Asgari ücret bu nedenle yetmeyecektir.

Hesaplamalar

Burada TOKİ tarafından verilen fiyatı baz alınmak suretiyle 1.583.400 TL’lik konut için fiyatı daha da düşük alıp, 1.556.000 TL’lik bir konut olarak baz alacağız ve TOKİ’nin bu konutu 950.000 TL üzerinden sunması kapsamında hesaplama yapacağız. Yukarıda görüldüğü üzere bu özellikte bir ev için piyasa fiyatı olarak 1.556.000 düşük bile sayılabilir lakin en kötü duruma göre işlem yapalım. TOKİ için 95.000 TL (%10) peşinat 855.000TL kalan kısım 20 yıl taksitli olarak; banka kredisi için ise 311.200 TL (%20 peşinat bankaların minimum isteği) peşinat 1.244.800 TL kalan kısım 10 yıl taksitli olarak işlem yapacağız (bankalar 10 yıl üzerini tercih etmiyor ve kamu bankalarından bu boyutta kredi kullanabilecek kaç kişi çıkabilir meçhul).

Kredi hesaplaması

En uygun fiyatlı Vakıbank SarıPanjur kredisi 1.23 faiz oranı ile 1.244.800 TL için aylık 20.914,14 TL taksit ödemenizi talep etmekte. Diğer Masraflar (7.324,00 TL) ile birlikte, faizi de katılırsa (1.264.896,25 TL), 1.244.800 TL karşılığında 10 yılda toplamda minimum 2.517.020,25 TL bankaya ödemiş oluyorsunuz.

En kötü ekonomik durumda / Mevcut şartlarda

Türkiye’nin 2022 mevcut enflasyon durumu ve buna bağlı TOKİ zamları 20 yıl boyunca hiç düşmeyecek şekilde baz alınarak hesaplama yaptığımızda; 6 ayda 1 defa %17 taksit artışı olacak. Bu bağlamda 2022 yılına göre; asgari ücret de 6 ayda 1 %50 ve %30, memur maaşı da 6 ayda 1 %30 ve %41,85 zam yapılması durumları da temel alınmalıdır. Bu dönemde İstanbul için yıllık konut fiyatı artışı 2021-2022 Temmuz aralığında %200 olmuş. Yani 2021 Temmuz ayında 1.000.000 TL olan daire 2022 Haziran ayında 3.000.000 TL olmuş.

3.563 TL aylık taksit ile başlayan TOKİ hak sahibi 6.yıl yani 72.taksit dahil 20.914,14 TL altında (yani banka kredisinin sabit aylık ödemesinin altında) ödeme yapıyor bu varsayımlara göre.

73.taksit yani 7.yıl başladığında ise artık TOKİ taksitleri, banka kredisi sabit taksitlerine göre daha yukarıda kalmış oluyor. Tam listeyi ve ödeme farkı grafiğini aşağıda iletiyorum.

Bu en yüksek enflasyon oranlarına göre son 6 taksit, aylık 1.398.729 TL ve 20 yıl sonunda toplamda 59.067.446 TL ödemiş olacaksınız.

Bu dönem sonunda asgari ücretlinin aylığı 3.887.221.700 TL oluyor. Yani son taksitlerin (1.398.729 TL) bile neredeyse 3000 katı oluyor. Dolayısıyla memur maaşı üzerine hesaplamaya gerek bile kalmıyor. Ödenene tutar ve/veya aylık taksitler, maaş artışına göre devede kulak kalıyor.

Bu dönemde İstanbul için yıllık konut fiyatı artışı 2021-2022 Temmuz aralığında %200 olmuş. Yani 2021 Temmuz ayında 1.000.000 TL olan daire 2022 Haziran ayında 3.000.000 TL olmuş. Dolayısıyla bu artış oranı ile gittiğini baz alırsak evin değeri de TOKİ taksitleri bittiğinde 1.808.478.842.652.000 TL olmalı. Bu da toplam ödediğiniz 59.067.446 TL‘nin neredeyse 30 milyon katı olmuş oluyor (1.808.478.842.652.000/59.067.446=30.617.184).

Dolayısıyla bu kötü şartlara rağmen yine ev sahibi olanlar kâr etmiş görünüyor. Zira her koşulda TOKİ 6 aylık artışı, asgari ücret/memur maaş zamlarından çok daha düşük oluyor.

6 Aylık TOKİ Taksit Artış Oranı (%)Ay aralığıTaksitler (TL)
0
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
1-6
7-12
13-18
19-24
25-30
31-36
37-42
43-48
49-54
55-60
61-66
67-72
73-78
79-84
85-90
91-96
97-102
103-108
109-114
115-120
121-126
127-132
133-138
139-144
145-150
151-156
157-162
163-168
169-174
175-180
181-186
187-192
193-198
199-204
205-210
211-216
217-222
223-228
229-234
235-240
3.563
4.152
4.839
5.640
6.574
7.662
8.930
10.407
12.130
14.137
16.477
19.204
22.382
26.086
30.404
35.436
41.300
48.135
56.102
65.387
76.208
88.820
103.520
120.653
140.621
163.894
191.018
222.631
259.477
302.420
352.471
410.805
478.793
558.033
650.388
758.027
883.480
1.029.696
1.200.111
1.398.729
Tablo 1. TOKİ %17’lik 6 ayda 1 Taksit Artışına Dair Tablo

Grafik 1. TOKİ Aylık Taksit Artışı ile Banka Sabit Taksitli Kredi Ödemesi Karşılaştırma Grafiği

6 Aylık Asgari Ücret Maaş Artışı (%)Ay AralığıMaaş (TL)
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
50.5
29.31
1-6
7-12
13-18
19-24
25-30
31-36
37-42
43-48
49-54
55-60
61-66
67-72
73-78
79-84
85-90
91-96
97-102
103-108
109-114
115-120
121-126
127-132
133-138
139-144
145-150
151-156
157-162
163-168
169-174
175-180
181-186
187-192
193-198
199-204
205-210
211-216
217-222
223-228
229-234
235-240
8.278
12.458
16.109
24.244
31.350
47.182
61.011
91.821
118.734
178.694
231.069
347.759
449.688
676.780
875.144
1.317.092
1.703.131
2.563.212
3.314.490
4.988.307
6.450.380
9.707.822
12.553.185
18.892.543
24.429.947
36.767.071
47.543.499
71.552.966
92.525.140
139.250.336
180.064.610
270.997.238
350.426.528
527.391.925
681.970.498
1.026.365.599
1.327.193.356
1.997.426.001
2.582.871.562
3.887.221.700
Tablo 2. Mevcut Durumun 20 Yıl Sürmesi Durumunda Asgari Ücret Gelişimi

Daha iyi ekonomik şartlar altında

Türkiye’nin 2022’deki enflasyon durumunun 2023 sonrasında toparlanması, enflasyonun düşmesi ve buna bağlı TOKİ zamları 20 yıl boyunca değişken ve kısmen daha düşük olacak şekilde baz alınarak hesaplama yaptığımızda; optimize ettiğimiz değerlere göre hazırladığımız tablo aşağıda yer almakta.

3.563 TL aylık taksit ile başlayan TOKİ hak sahibi 8.yıl 1.yarısında bile yani 90.taksit dahil 20.914,14 TL altında (yani banka kredisinin sabit aylık ödemesinin altında) ödeme yapıyor bu varsayımlara göre.

91.taksit yani 8.yılın 2.yarısı başladığında ise artık TOKİ taksitleri, banka kredisi sabit taksitlerine göre daha yukarıda kalmış oluyor. Tam listeyi ve ödeme farkı grafiğini aşağıda iletiyorum.

İyileştirilmiş enflasyon oranlarına göre son 6 taksit, aylık 244.458 TL ve 20 yıl sonunda toplamda 13.665.971 TL ödemiş olacaksınız.

Bu bağlamda, aşağıdaki tabloda belirtilmiş iyileştirilmiş oranlarla, iyileştirilmiş ekonomik şartlarda (ev değerinin artmadığı yıllar da olacağı düşünülerek hesaplanmış durumda) ev değerinin 22.861.078 TL olacağı görülmekte.

Bu dönem sonunda, geçmiş 20 yıllık periyottaki tüm asgari artışları tablodaki gibi uygulanarak, bazı yıllar asgari ücretin sabit kaldığı durumda bile (tabloda artış 0 olan dönemleri görüyorsunuz), asgari ücretlinin aylığı 451.164,83 TL oluyor. Yani son taksitlerin (244.458 TL) bile 2 katından fazla oluyor. Dolayısıyla memur maaşı üzerine hesaplamaya gerek bile kalmıyor. Ödenene tutar ve/veya aylık taksitler, maaş artışına göre düşük kalıyor. Zira her koşulda TOKİ 6 aylık artışı, asgari ücret/memur maaş zamlarından çok daha düşük oluyor.

6 Aylık TOKİ Taksit Artış Oranı (%)Ay aralığıTaksitler (TL)
0
17
17
17
17
17
12
12
12
12
12
12
12
12
7
7
7
7
5
5
5
5
10
10
10
10
10
10
15
15
15
15
15
15
12
12
12
12
12
12
1-6
7-12
13-18
19-24
25-30
31-36
37-42
43-48
49-54
55-60
61-66
67-72
73-78
79-84
85-90
91-96
97-102
103-108
109-114
115-120
121-126
127-132
133-138
139-144
145-150
151-156
157-162
163-168
169-174
175-180
181-186
187-192
193-198
199-204
205-210
211-216
217-222
223-228
229-234
235-240
3.563
4.152
4.839
5.640
6.574
7.662
8.581
9.611
10.764
12.056
13.502
15.123
16.937
18.970
20.298
21.718
23.239
24.865
26.109
27.414
28.785
30.224
33.246
36.571
40.228
44.251
48.676
53.544
61.575
70.812
81.433
93.648
107.696
123.850
138.712
155.357
174.000
194.880
218.266
244.458
Tablo 3. TOKİ İyileştirilmiş Şartlarda 6 ayda 1 Taksit Artışına Dair Tablo

Grafik 2. TOKİ Aylık Taksit Artışı ile Banka Sabit Taksitli Kredi Ödemesi Daha İyi Şartlarda Karşılaştırma Grafiği

6 Aylık Asgari Ücret Maaş Artışı (%)Ay AralığıMaaş (TL)
50.50
29.31
13.85
33.86
15.03
26.06
14.18
7.92
30.03
5.42
6.51
5.32
5.27
3.97
4.49
5.51
6.40
4.60
0.00
5.15
3.91
5.51
3.67
4.74
4.51
14.89
4.00
5.93
8.66
10.03
5.00
34.11
0.00
0.00
22.66
12.65
0.00
33.86
13.85
0.00
1-6
7-12
13-18
19-24
25-30
31-36
37-42
43-48
49-54
55-60
61-66
67-72
73-78
79-84
85-90
91-96
97-102
103-108
109-114
115-120
121-126
127-132
133-138
139-144
145-150
151-156
157-162
163-168
169-174
175-180
181-186
187-192
193-198
199-204
205-210
211-216
217-222
223-228
229-234
235-240
8.276,78
10.702,71
16.107,58
20.828,72
23.959,98
30.204,06
34.486,23
37.218,37
48.394,60
51.019,14
54.342,43
57.234,91
60.248,77
62.639,21
65.452,00
69.060,99
73.481,65
76.863,19
76.863,19
80.819,76
83.980,67
88.604,77
91.857,29
96.214,16
100.551,83
115.521,26
120.141,77
127.268,93
138.285,70
152.154,76
159.762,49
214.252,00
214.252,00
214.252,00
262.796,36
296.036,26
296.036,26
396.285,43
451.164,83
451.164,83
Tablo 4. Daha İyi Ekonomik Şartlar Altında 20 Yıllık Asgari Ücret Gelişimi

İstanbul İçin Yıllık Ev Değer Artışı (%)YılMaaş (TL)
185
22
22
8
8
9
1
4
20
37
8
8
9
1
4
20
8
8
9
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
3.399.704
4.147.639
5.060.120
5.464.930
5.902.124
6.433.315
6.497.648
6.757.554
8.109.065
11.109.419
11.998.173
12.958.027
14.124.249
14.265.491
14.836.111
17.803.333
19.227.600
20.765.808
22.634.731
22.861.078
Tablo 5. Daha İyi Ekonomik Şartlar Altında İstanbul İçin Evin Satış Fiyatının Gelişimi

Artıları / Eksileri

TOKİ 250 Bin Konut Kampanyasında İstanbul’da 105 metrekare 3+1 TOKİ evi baz alınarak, duruma dair artıları ve eksileri aşağıda yer alan Tablo 6’da belirtilmiştir.

ArtılarEksiler
+ 95.000 TL’lik peşinat ödemesi ile ortalama değeri 1.566.000 TL olarak hesaplanan bir ev alımına girişebiliyorsunuz.– Peşinat için birikimi olmayanlar olabilir (Miktar az görünse de birikimi olmayan kişilerden bahsediyoruz.
+ 3.563 TL ile aylık ödemeye başlayarak bir ev almanız mevcut şartlarda birçok koşulda, neredeyse mümkün değil.– Ev teslim edilmeden, sözleşme yapıldıktan sonraki ay, taksitler başlıyor.
+ Taksit artışları asgari ücret ve memur maaşı artışlarının altında kalıyor (Bakınız %50 ve %30’luk maaş artışında; 6 ayda 1’lik TOKİ taksidi artışları %17 ve %17).– Taksitler sabit değil ve tutar 6 ayda 1 artıyor. Aylık artan taksitler bir süre sonra yüksek görünebiliyor.
+ En az 90 en çok 73 taksit ödemeniz (ortalama hesapla), banka kredisi tutarının altında oluyor.– Ev teslim edilene kadar (2-3 yıl minimum) hem ev kirası hem TOKİ taksidi ödüyorsunuz.
+ Banka kredisi taksit tutarını mevcut şartlarda, bir asgari ücretli/memurun ödemesi en az 3-4 yıl boyunca neredeyse imkansız.– Hanede birden fazla asgari ücret ve/veya maaş geliri yoksa kira ve TOKİ Taksitleri ilk 3-4 yıl zorlayabilir.
+ Evin değeri en iyi şartlarda bile 20 yıl sonunda, 20 yıl boyunca ödenen tutarın yaklaşık 2 katına ulaşıyor.– Ev banka kredisi ile sabit taksitli alınabilirse, değeri; 20 yılda ödenen tutarın 9-10 katına ulaşırdı.
Tablo 6. TOKİ Projesinin Artıları ve Eksileri

Sonuç

Öncelikle tüm hesaplamaların ve buradan varılan sonuçların mevcut ve geçmiş tüm ekonomik veriler ışığında gerçekleştiğini ifade edelim. Yani her şey varsayımdan ibaret olduğu için meydana gelecek sonuçlar belirtilenden daha iyi de daha kötü de olabilir. Bu nedenle kararlarınızın kendi sorumluluğunuzda olduğunu hatırlatmak ister, mesuliyet kabul etmediğimizi ifade ederiz.

Hanede birden fazla asgari ücret ve/veya maaş geliri yoksa kira ve TOKİ Taksitleri ödemelerinin birlikte yapılmasının, ilk 3-4 yıl zorlayıcı bir unsur olduğunu söylemek lazım.

Banka kredisi ile aynı yeri almak istediğinizde peşinat olarak 311.200 TL ödemeniz gerekirken TOKİ’de 95.000 TL ödüyorsunuz.

Sürekli kıyaslanan banka kredilerinde, bankaya aylık sabit taksit olarak 20.914,14 TL ödeyebilmeniz durumunda zaten aylık hane geliri şartını sağlamamış (Malum İstanbul için aylık hane geliri şartı 18.000 TL diğer illerde 16.000 TL altı) oluyorsunuz. Yani aslında bu evlere talip kişilerinin gelir sınıfı, bahse konu banka kredisinin muhattabı olacak gelir sınıfı değil ne yazıkki. Bu şartı es geçsek bile, bu tutar en az 3-4 yıl boyunca asgari ücretli için de memur için de ödenmesi çok güç bir tutar hatta neredeyse imkansız.

Velev ki 20.914,14 TL ödeyebiliyorsanız, onun yerine TOKİ taksidi miktarını ödeyip, kalan kısmı yatırım bilginize göre farklı bir enstrümana, en kötü ihtimalle bankalara faiz ve/veya kâr zarar ortalığı (şahsi inanç ve kararınıza göre) sistemine yatırırsanız yine daha kârlı olabilir. Çünkü en az 6-7 yıl ekstra yatırım yapma imkanınız oluyor.

Mevcut ekonomik şartlarda da daha iyi ekonomik şartlar altında da TOKİ artış oranları asgari ücret ve memur maaş zamlarının yanında düşük kalmakta. Hatta yukarıda gördüğünüz üzere mevcut şartlarda maaş zamları ile TOKİ taksitleri arasındaki marj açılmakta. Ekonomi daha iyi duruma geldiğinde ise yine maaş artış oranları, TOKİ taksit artışlarından yüksek olduğu için taksit ödemeleri yapılabilmekte.

Tüm yorumcular sadece TOKİ taksit artışlarını mevcut şartlarla yorumluyor ama aynı dönemde maaş artış oranlarına baktığınızda yine de ödeme imkanının olduğunu ve maaş artış oranlarının TOKİ taksitlerinin artış oranından fazla olduğunu ifade etmiyor. Dikkat ederseniz yukarıda bir değil tam altı adet tablo ve iki adet grafik ile farklı durumları gördük.

Bu arada neredeyse her yıl gerçekleşen, %20’yi aşan indirim sağlayan, erken ödeme kampanyası ile dilediğiniz zaman TOKİ ödemelerinizi tamamlama şansınız olabiliyor.

Tabi banka kredisi ile ev almış olsanız hemen oturma şansınız olabilirdi bunu da söylememiz lazım. Ancak TOKİ’de en az 2-3 yıl inşaat süreci olduğu için oturma imkanınız olmayacağı beyan ediliyor.

Eğer katılım şartlarını sağlıyorsanız, ödeme yapabilecek durumda olduğunuzu görüyorsanız, hesaplamalara göre, TOKİ kampanyasından fayda sağlamış oluyorsunuz.

Karar verirken tüm konuları iyice düşünün lütfen. 20 yıl ödeme yapmak insan ömrünün 3 veya 4’te 1’inin ödeme yaparak geçmesi demek…

Öneriler

Devlet tarafından:

  • Peşinat için kamu bankalarından, çok düşük faizli, kredi kullanımı sağlanabilir.
  • Taksit ödemeleri, önceki TOKİ projelerinde olduğu gibi, evler teslim edildikten sonra başlatılabilir.
  • Taksit artış oranları 6 ayda 1 %5 veya yıllık %10 gibi bir orana sabitlenebilir.

  • Kaynak:
  1. TOKİ 2022 Şartları
  2. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı: Murat KURUM
  3. Sarı Panjur Kredisi
  4. Yıllara Göre Asgari Ücret

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz
Bu site reCAPTCHA ve Google tarafından korunmaktadır Gizlilik Politikası ve Kullanım Şartları uygula.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.